سنبوسه یا در اصطلاح عامیانه سمبوسه (در بسیاری از لغت نامهها سنبوسه شیوه نگارش صحیح آن آورده شده است) خوراکی است که با خمیر پهن شده تهیه میشود و میان آن را با گوشت کوبیده و پیاز و ادویه پر میکنند و در روغن طبخ مینمایند(کارنامه در باب طباخی و صنعت آن، نوشته ایرج افشار). از این حیث که سنبوسه با خمیر تهیه میشود آن را نوعی پای (Pie) بحساب میآورند.
سنبوسه که امروزه ما میشناسیم، سنبوسهای است از ایران به هند راه یافته و با تغییر شکل و مزه دوباره از طریق شهرهای جنوبی به ایران و اکثر نقاط دنیا معرفی شده است. سنبوسه در اصل خوراکی متعلق به خطه خراسان و خراسان جنوبی بوده است که از آن برای تهیه آش معروفی به نام جوشپره یا آش جوشواره استفاده میشده است. به این ترتیب که نخود کوبیده را به همراه ادویهجات و پیاز خرد شده در لای خمیر میپیچیدند و فشار میدانند تا کاملا صاف و سفت شود و آن را در آب میپختند. قدیمیترین اشارات مکتوب به این خوراک در کتاب تاریخ بیهقی در بین سالهای ۱۰۳۵ تا ۱۰۴۵ میلادی آمده است که درباره بخشی از حکومت غزنویان است، این چنین اشاره شده است که : «ندیمان را بخواند و امیر، شراب و مطربان خواست و این اعیان را به شراب باز گرفت و طبقهای نواله و سنبوسه روان شد»
در اوایل قرن سیزدهم سنبوسه توسط تجار و بازرگانان مسلمان از خراسان به هند رسید و با کمی تغییر در دستور تهیه آن به یکی از خوراکهای محبوب آنان تبدیل شد. امیر خسرو دهلوی شاعر پرآوازه پارسیگویی هند در اوایل قرن سیزدهم از سنبوسه به عنوان خوراکی محبوب در بین درباریان و اشراف یاد میکند. همچنین در اوایل قرن چهاردهم ابن بطوطه در سفرنامه هند از سنبوسه به عنوان یک خوراک کوچک که با گوشت کوبیده، پیاز، بادام، گردو و ادویه و ترشیجات تند در خمیر تهیه میشود، یاد میکند.
بنا بر نظر متخصصان کلمه سنبوسه ریشه در زبان آریایی دارد و در اصل به نام سمپوتزه بوده است. سمپوتزه خوراکی بسیار شبیه ساندویچ یا همتای آن بوده است که به عنوان وعده غذایی اصلی شناخته نمیشده است. با گذشت زمان واژه سمپوتزه به سنبوسگ یا سنبوساگ تغییر یافته در نهایت به سنبوسه رسیده است.
در نهایت امروزه سنبوسه را به عنوان خوراکی که با نان لواش، گوشت چرخکرده، سیب زمینی، سبزیجات و ادویه تهیه میکنند و در روغن سرخ مینمایند، شناخته میشود. امروزه سنبوسه شهرت جهانی دارد و جدا از منطقه خاورمیانه، هند و شمال آفریقا در بسیاری از کشورهای دنیا طبخ و بفروش میرسد. در بسیاری از نقاط دنیا سنبوسه را با نام هند میشناسند و تمام سنبوسههای امروزی در اشکال مختلف را از مشتقات سنبوسه هندی میدانند.
اشتراک در تلگرام
